Đó chính là bản sắc ngoại giao cây tre Việt Nam

Kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với CNXH dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, việc thực thi đường lối đối ngoại, ngoại giao đặc sắc, đậm đà bản sắc dân tộc Việt theo tư tưởng Hồ Chí Minh đã được triển khai linh hoạt, chủ động trên tinh thần “muốn làm gì cũng vì lợi ích của dân tộc mà làm” và Việt Nam “làm bạn với tất cả mọi nước dân chủ và không gây thù oán với một ai” .

“THỰC LỰC LÀ CÁI CHIÊNG MÀ NGOẠI GIAO LÀ CÁI TIẾNG”(1)

Nhất quán tư tưởng xuyên suốt “nước ta là một bộ phận của thế giới, mọi việc trong thế giới đều có quan hệ với nước ta, việc gì trong nước ta cũng quan hệ với thế giới”(2), trên những chặng đường cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, Nhà nước Việt Nam không chỉ luôn “tin vào sức ta trước hết: Chỉ có nỗ lực mới làm cho ngoại giao toàn thắng”(3); luôn coi độc lập, tự chủ là nền tảng vững chắc để thực thi đường lối đối ngoại, ngoại giao, mà còn đặt cách mạng Việt Nam trong dòng chảy của cách mạng thế giới để tranh thủ sự hợp tác, giúp đỡ quốc tế đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước đã được triển khai, góp phần vào thắng lợi chung của sự nghiệp cách mạng.

 

Thực tế, việc thấu triệt quan điểm “muốn người ta giúp cho, thì trước mình phải tự giúp lấy mình đã”(4) và “sự giúp đỡ của các nước bạn là quan trọng, nhưng không được ỷ lại, không được ngồi mong chờ người khác. Một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lập”(5) đã được triển khai thành công từ sau Hội nghị Trung ương Tám (5/1941); trong thời kỳ chuẩn bị và tiến hành Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945; trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ xâm lược (1945-1975)…, mà còn được tiếp tục thực hiện linh hoạt, chủ động trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng trên tinh thần nhất quán quan điểm: “Lợi ích của nhân dân tức là lợi ích của Đảng và phải đặt lợi ích của nhân dân và của Đảng lên trên hết, trước hết”(6). Đó chính là đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; tích cực, chủ động hội nhập quốc tế, đa dạng hóa, đa phương hóa vì lợi ích quốc gia - dân tộc trên tinh thần phát huy nguồn sức mạnh nội lực (chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng…) gắn liền với khai thác, tranh thủ ngoại lực, “thêm bạn bớt thù” nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp để kiên quyết, khôn khéo thực hiện mục tiêu của cách mạng và bảo vệ quyền lợi quốc gia - dân tộc. 

Đó không chỉ là căn cốt của tư tưởng Hồ Chí Minh về đối ngoại, ngoại giao; là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, nhất quán đường lối đối ngoại, ngoại giao Việt Nam từ khi có Đảng lãnh đạo, mà còn tiếp tục được khẳng định trong văn kiện, chỉ thị, nghị quyết của Đảng ta.

Những “con số” biết nói nêu trên không chỉ khẳng định một sự thật lịch sử là “Việt Nam đã rũ bùn đứng dậy sáng lòa” sau những năm dài chiến tranh, vươn mình phát triển về mọi mặt để xây dựng, củng cố vị thế, thực lực của mình; không chỉ là một quốc gia độc lập, có tinh thần hòa hiếu, yêu chuộng hoà bình (hòa bình, độc lập thật sự), mà còn đồng khẳng định độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền quốc gia và tự do, hạnh phúc của nhân dân chính là mục tiêu của đường lối đối ngoại, ngoại giao. Đó chính là tâm thế của một Việt Nam luôn độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị với các nước trên cơ sở tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền của nhau; không xâm phạm, không can thiệp vào các công việc nội bộ, bình đẳng, hai bên cùng có lợi và cùng chung sống hoà bình, đậm bản sắc dân tộc Việt trong thời đại mới, nên đã đẩy lùi được chính sách cô lập về chính trị, bao vây về kinh tế, đồng thời mở rộng quan hệ với các quốc gia, các cường quốc, các trung tâm hàng đầu thế giới. 

 

Kiên định thực hiện đường lối đổi mới; kiên định thực hiện đường lối đối ngoại, ngoại giao “là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”(7) và “không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế”(8), phấn đấu vì hòa bình, độc lập, phát triển đã trở thành hiện thực sinh động khi Việt Nam đã, đang, tiếp tục là một quốc gia chủ động, tích cực hội nhập toàn diện, sâu rộng với thế giới. Thực tế là, nhất quán về nguyên tắc, mục tiêu, song linh hoạt, khôn khéo về sách lược; phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, đồng bộ, hiệu quả giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, đến nay “Đảng ta đã có quan hệ với 253 đảng ở 115 quốc gia trên thế giới, trong đó có 92 đảng cộng sản, 63 đảng cầm quyền, 38 đảng tham gia liên minh cầm quyền, tham chính... 
Từ một nước bị bao vây, cấm vận, chúng ta đã mở rộng, làm sâu sắc quan hệ với 193 nước và vùng lãnh thổ, trong đó có 3 nước quan hệ đặc biệt, 5 nước đối tác chiến lược toàn diện, 13 nước đối tác chiến lược và 12 nước đối tác toàn diện. Quốc hội có quan hệ với quốc hội, nghị viện của hơn 140 quốc gia. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và các tổ chức nhân dân cũng đã triển khai đối ngoại thiết thực với 1.200 tổ chức nhân dân và đối tác nước ngoài”(8). Đồng thời, Việt Nam cũng là thành viên tích cực và có trách nhiệm của hơn 70 tổ chức, diễn đàn quốc tế quan trọng, như Liên hợp quốc (UN), Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Đại hội đồng Liên nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (AIPA), Đại hội đồng Liên minh nghị viện thế giới (IPU), Diễn đàn hợp tác Á - Âu (ASEM), Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO)...