Các cấp hội khuyến học với mô hình “Công dân học tập”

So với các mô hình như “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Đơn vị học tập”, mô hình CDHT ra đời muộn hơn và có nhiều điểm mới. Chính vì vậy, để mô hình đi vào thực tiễn, mang lại hiệu ứng tích cực và phát triển bền vững, ngay khi có chủ trương xây dựng mô hình, HKH tỉnh đã xây dựng kế hoạch thực hiện điểm trên địa bàn tỉnh. Theo đó, 12 đơn vị cấp huyện đại điện cho các vùng, miền trong tỉnh được lựa chọn triển khai chỉ đạo điểm gồm: TP Thanh Hóa, thị xã Nghi Sơn; các huyện: Quan Hóa, Bá Thước, Như Thanh, Thạch Thành, Nông Cống, Yên Định, Hà Trung, Quảng Xương, Hoằng Hóa và Nga Sơn. Mỗi đơn vị cấp huyện chọn 5 xã, phường, thị trấn để chỉ đạo điểm triển khai thực hiện, trong đó tỉnh chỉ đạo triển khai ở 2 xã, phường, thị trấn; cấp huyện chỉ đạo triển khai ở 3 xã, phường, thị trấn.

Nhận thức sâu sắc về vai trò, ý nghĩa của mô hình, ngay khi được chọn thí điểm, các đơn vị đã nhanh chóng xây dựng kế hoạch triển khai bài bản, nghiêm túc đến đông đảo cán bộ, công nhân, viên chức, các tầng lớp Nhân dân về quyết định và bộ tiêu chí, tổ chức đánh giá, công nhận danh hiệu CDHT. Ông Lê Huy Hoàng, Chủ tịch HKH huyện Bá Thước cho biết: Khi được chọn là đơn vị thí điểm, HKH huyện đã phối hợp với đơn vị liên quan tổ chức triển khai các văn bản, kế hoạch của Trung ương, của tỉnh và của huyện về xây dựng CDHT đến cơ sở hội và các tổ chức đoàn thể. Đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức để người dân hiểu được mục đích, ý nghĩa, vai trò, lợi ích của việc học tập suốt đời và xây dựng mô hình CDHT. Đồng thời tổ chức tập huấn về sử dụng phần mềm đánh giá tiêu chí xây dựng mô hình CDHT cho các tổ chức, đơn vị liên quan. Sau một thời gian ngắn thực hiện cùng với kết quả bước đầu tại các đơn vị điểm như xã Thiết Ống, Điền Lư, Điền Trung, Ban Công và thị trấn Cành Nàng, năm 2022, HKH huyện đã triển khai đại trà mô hình này ở tất cả các xã, thị trấn trong huyện. Qua thống kê, 6 tháng đầu năm 2023, toàn huyện Bá Thước có 51% là nông dân, lao động nông thôn đăng ký xây dựng CDHT, trong đó có 2 xã Lũng Niêm và Điền Thượng có 100% nông dân, lao động nông thôn đăng ký. Đối với đối tượng là công nhân, thợ sửa chữa, buôn bán, cán bộ, công nhân, viên chức tỷ lệ đăng ký trong toàn huyện đạt 74%.

Tại huyện Quảng Xương, với sự vào cuộc của các cấp HKH cùng sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền, sự đồng thuận của các tầng lớp Nhân dân, hoạt động xây dựng mô hình CDHT được triển khai rộng khắp ở các xã, thị trấn trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, qua đánh giá ban đầu của HKH huyện, việc xây dựng mô hình vẫn gặp không ít khó khăn, thách thức. Ông Trần Thế Lưu, Chủ tịch HKH huyện Quảng Xương cho biết: Quá trình triển khai thực hiện mô hình, HKH, cấp ủy, chính quyền đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành. Công tác tập huấn cũng được HKH triển khai kịp thời đến cán bộ, công chức, viên chức, đội ngũ làm công tác khuyến học ở cơ sở. Tuy nhiên, nhận thức của một số người làm công tác khuyến học về các tiêu chí xây dựng CDHT vẫn chưa sâu sắc; việc chuyển tải thông tin về bộ tiêu chí đến với người dân vẫn gặp khó khăn. Đặc biệt, hiện nay chủ tịch HKH cấp xã, thị trấn hầu hết là kiêm nhiệm, chưa dành nhiều thời gian, toàn tâm, toàn ý đối với công tác khuyến học, công tác xây dựng xã hội học tập, trong đó có nhiệm vụ xây dựng mô hình CDHT dẫn đến kết quả mang lại chưa được như mong muốn. Ngoài ra, một bộ phận người dân vẫn chưa quan tâm đúng mức đến việc học tập, nhất là những lao động tự do. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến phong trào xây dựng CDHT ở địa phương.

Nói về bộ tiêu chí công nhận CDHT, ông Lưu cho rằng, có quá nhiều tiêu chí đánh giá, nhưng lại không bao quát hết các đối tượng trong xã hội. Đặc biệt, trong bộ tiêu chí có những chỉ số chưa phù hợp với tình hình thực tế. Đơn cử là chỉ số số 6 của tiêu chí 2 đối với nông dân và lao động nông thôn phải hiểu được một số hướng dẫn bằng tiếng nước ngoài đối với một số mặt hàng như phân bón, thuốc trừ sâu, thức ăn gia súc - gia cầm... Từ những khó khăn đã được nhận diện, theo ông Lưu, trong thời gian tới cần phải gắn việc thực hiện mô hình vào chương trình, mục tiêu xây dựng nông thôn mới. Qua đó nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền đối với chủ trương xây dựng xã hội học tập nói chung, phong trào xây dựng mô hình CDHT nói riêng.

Để được công nhận CDHT, mỗi công dân phải bảo đảm các tiêu chí đó là: Có tinh thần tự học và học tập suốt đời; phải biết sử dụng công cụ học tập, làm việc và phải có năng lực xây dựng, thực hiện các mối quan hệ xã hội như kỹ năng thiết lập mối quan hệ thân thiện với mọi người, ứng xử văn hóa, kỹ năng hợp tác, chia sẻ và có ý thức bảo vệ môi trường... Những tiêu chí này cho thấy, việc xây dựng mô hình CDHT đóng vai trò hết sức quan trọng, quyết định sự thay đổi về chất đối với các mô hình “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, “Cộng đồng học tập”, “Đơn vị học tập" trong giai đoạn mới. Bởi, muốn xây dựng xã hội học tập thì phải có CDHT; muốn xây dựng Chính phủ số thì phải có công dân số.

Theo ông Vương Văn Việt, Chủ tịch HKH tỉnh, nhiệm vụ đặt ra lúc này là cấp ủy, chính quyền các cấp, các tổ chức đoàn thể cần đẩy mạnh và coi trọng công tác tuyên truyền, vận động các tầng lớp Nhân dân tham gia. Không ngừng phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, vai trò của ban chỉ đạo xây dựng xã hội học tập và học tập suốt đời, đặc biệt là vai trò nòng cốt của HKH các cấp. Gắn phong trào xây dựng CDHT và các mô hình học tập khác với các phong trào phát triển sản xuất, xây dựng nông thôn mới, xây dựng đời sống văn hóa...